การอนุมาน คือ คืออะไร

การอนุมานคือกระบวนการที่ใช้เหตุผลและการสร้างความรู้หรือความเข้าใจใหม่ โดยอาศัยข้อมูลหรือข้อสรุปที่มีอยู่แล้ว อนุมานช่วยให้เราสามารถทำคาดเดาหรือสรุปอันมีความน่าเป็นไปได้ในสถานการณ์ที่ไม่แน่นอน โดยใช้หลักการและประสบการณ์ที่เรามีอยู่

ในการอนุมาน เราจะใช้สมมติฐานเพื่อสร้างข้อสรุปหรือความเข้าใจเกี่ยวกับสิ่งที่ไม่มีข้อมูลอย่างชัดเจน โดยแยกประเภทได้เป็น 3 ประเภท คือ

1. อนุมานผ่านการคาดคะเน (Deductive reasoning) - ใช้หลักการที่เข้าใจได้ชัดเจน โดยใช้ข้อมูลเบื้องต้นหรือข้อเท็จจริงที่รู้ว่าเป็นจริง ในการสรุปสิ่งที่เกิดขึ้น ตัวอย่างเช่น ถ้าเราทราบว่า "มนุษย์ทุกคนต้องตาย" และ "ชัยชนะเป็นมรดกของชาติ" เราสามารถสรุปได้ว่า "ชัยชนะเป็นมรดกที่ไม่มีใครหลีกเลี่ยง" โดยทำเช่นนี้เพื่อวิเคราะห์ว่าตัวอย่างที่กำหนดมีความถูกต้องหรือไม่

2. อนุมานผ่านการเปรียบเทียบ (Inductive reasoning) - ใช้ข้อมูลหรือข้อสรุปที่มีอยู่แล้วเพื่อสร้างความเข้าใจอย่างรวมถึงสิ่งที่ยังไม่เป็นที่รู้จัก การเปรียบเทียบข้อมูลอาจเกิดขึ้นเมื่อมีหลักฐานหรือปรากฏการณ์ที่เหมือนกันในหลายๆ กรณี ตัวอย่างเช่น เรามีการสำรวจและพบว่าวัตถุองค์นึง (เช่น รถยนต์) ที่ถูกยิงอยู่ในที่จอดรถมีรอยพระเครื่อง และเราพบว่าสิ่งอื่นๆ เช่น รถยนต์ที่ถูกยิงยังมีรอยพระเครื่องเช่นกัน เราจะสรุปได้ว่า "รถยนต์ที่ถูกยิงโดนยิงทั้งหมดเป็นที่มีรอยพระเครื่อง"

3. อนุมานผ่านการอุปนัย (Abductive reasoning) - ใช้หลักการที่เป็นไปได้ที่สุดในขณะที่ดำเนินกระบวนการคิด โดยสรุปตามตำราด้านการวิจัยหรือความรู้ที่มีอยู่ในปัจจุบัน ตัวอย่างเช่น เราเห็นพบรอยเท้าที่มีรอยทางการตกแต่งของลายเท้าบนพื้น และมีข้อมูลว่าเพื่อนร่วมงานบอกว่าเขาเห็นคนที่มีรอยเท้าที่ลายเท้าคล้ายกับนั้นเดินผ่านวัดกันไป เราอาจอนุมานได้ว่า "คนที่เราเห็นรอยเท้าคล้ายกัน อาจเป็นเพื่อนร่วมงานของเราที่เดินผ่านมา"

การอนุมานเป็นกระบวนการที่สำคัญในการคิดเชิงตรรกะและการแก้ปัญหา โดยอนุมานจะช่วยให้เราสามารถทำความเข้าใจเกี่ยวกับสิ่งที่ยังไม่มีคำตอบหรือข้อมูลที่ชัดเจน และช่วยให้เราสามารถตัดสินใจหรือพิจารณาด้วยความมั่นใจที่น่าเชื่อถือได้